Doğru Yük Platformunu Nasıl Seçilir?

Uygun bir yük platformu seçmenin ilk adımı, özel uygulamanızı dikkatlice değerlendirmektir. Göz önünde bulundurulması gereken birkaç önemli faktör vardır:

---

Yük Özelliklerini Anlayın

Hangi türde bir yükü kaldıracağınızı kendinize sorun. Yükün düz bir yüzeyde dengeli durup durmadığını ve boyutlarının tipik bir yük platformuna rahatça sığıp sığmayacağını değerlendirin. Aşağıdaki temel unsurlar göz önünde bulundurulmalıdır:

• Yükün bileşenleri ve yapısı

• Bu bileşenlerin bireysel ve toplam ağırlığı

• Yükün ağırlık merkezi (özellikle merkezde değilse) ve genel boyutu

Yük dengesiz veya merkez dışı yerleşimli olduğunda, bu durum yük platformunun çalışma ömrünü önemli ölçüde azaltabilir. Bu tür yükler, sadece dikey kaldırma kuvveti değil, aynı zamanda platform yapısına ek yükler de uygular.

---

En Kötü Senaryo İçin Plan Yapın

Her zaman en zorlu koşulları göz önünde bulundurarak planlama yapın. Yaygın bir kural olarak, maksimum yükleme durumunda toplam ağırlığın yarısının platformun bir tarafında yoğunlaşacağını varsaymak iyi bir yaklaşımdır—özellikle platform hareket halindeyken.

Bu tür durumlarda en önemli konu, yükün ağırlık merkezinin platformun geometrik merkezi ile olan ilişkisidir (bu merkez, minimum platform boyutuna göre belirlenen destek yapısının orta noktasıdır).

En iyi uygulama: Yükün ağırlık merkezinin platformun tam ortasıyla hizalanmasını sağlamak, denge ve güvenlik açısından en ideal çözümdür.

Makaslı Platformu Nasıl Yükleyeceksiniz?

Yüklerin bir makaslı platforma nasıl yükleneceği ve oradan nasıl boşaltılacağı, doğru platform konfigürasyonunu belirlerken kritik bir husustur. Bu geçişler, kenar yüklemesini, olası darbe kuvvetlerini etkiler ve kaldırma hareketi sırasında dengesizlik yaratabilir.

---

Yaygın Yük Aktarma Yöntemleri

Yükleri bir platforma aktarmanın veya platformdan almanın üç temel yolu vardır:

---

1. Yuvarlayarak Yükleme / Boşaltma

   Bu yöntem, arabalar veya transpaletler gibi tekerlekli ekipmanların kullanılmasını içerir. Yükleme dinamikleri, kullanılan tekerlekli cihazın türüne göre değişir:

   • Çift dingilli arabalar veya transpaletler: Bu ekipmanlar genellikle ağırlığı eşit olarak dağıtır—ön dingil platforma çıktığında, toplam ağırlığın yarısı lift tarafından taşınır.

   • Tek dingilli sistemler (örneğin el arabaları veya silindirik rulolar): Tüm yükü tek bir noktaya yoğunlaştırarak önemli bir darbe oluştururlar.

   • Forkliftler: Arka denge ağırlıkları nedeniyle yükü dengesiz bir şekilde taşırlar; genellikle toplam ağırlığın %80–90’ı platformun bir kenarına yoğunlaşır.

2. Kaydırarak Yükleme / Boşaltma

   Konveyör sistemleri veya tabaka besleyiciler gibi uygulamalarda kullanılan bu yöntem, farklı türde bir kuvvet uygular:

   • Genel olarak, kaydırılan yükler, yuvarlanan yüklerden daha az darbe oluşturur.

   • Kağıt tabakaları gibi malzemeler nazikçe üst üste yerleştirildiğinde, kenar darbesi minimum seviyededir ve lift seçimini genellikle etkilemez.

   • Ancak, kurşun külçesi gibi yoğun ve ağır nesneler kaydırılarak yerleştirilse bile yüksek kenar basıncı yaratabilir; bu da tasarım açısından dikkate alınması gereken önemli bir husustur.

   ---

   Kaydırmalı yükleri değerlendirirken dikkate alınması gereken kritik faktörler:

   • Geçiş sırasında oluşan sürtünme ve darbe

   • Mekanik sınırlara karşı oluşabilecek yatay momentum

   • Katmanlı yükleme: Her ek katmanın hem toplam ağırlığa katkısı hem de kenar yüküne etkisi

   • Her yük bölümünün platform üzerindeki kapladığı alan, hem tüm platforma hem de izin verilen en küçük platform boyutuna göre değerlendirilmelidir

   • Her yük parçasının ağırlık merkezinin konumu, özellikle platformun yapısal merkeziyle olan ilişkisi

3. Üstten Yerleştirme / Üstten Alma

   Bu yöntem, istifleme veya vinç yardımıyla yapılan yüklemeler için geçerlidir ve genellikle en az kenar yüküne neden olur:

   • Elle istifleme, örneğin kutuların elle yerleştirilmesi, minimum darbe oluşturur ve neredeyse hiç kenar yükü yaratmaz.

   • Vinçle dikey yerleştirme, kenar yükünden kaçınabilir; ancak yüksek dikey kuvvetler oluşturabilir. Bununla birlikte, yük yaklaşık dakikada 5 metre gibi kontrollü bir hızla indirildiğinde, maksimum ağırlık bile uzatılmış bir lift tarafından güvenle kaldırılabilir.

   ---

   Özet: Değerlendirilmesi Gereken Faktörler

   Bir yük platformu seçerken, yükleme yönteminizden kaynaklanan şu etkenleri mutlaka göz önünde bulundurun:

   • Darbe ve sürtünmenin türü ve şiddeti

   • Yükleme sırasında yatay momentumun varlığı

   • Kademeli yüklerin platform üzerindeki dağılımı

   • Her yükün boyutu ve platform yapısıyla olan konumu

   • Her bir yük parçasının ağırlık merkezinin platformun merkeziyle olan hizası

   Bu unsurların bilinçli bir şekilde değerlendirilmesi, seçilecek liftin amaçlanan kullanım için güvenli ve verimli çalışmasını sağlar.

Dikey Hız Yönetimi ve Kenar Yükü Hususları

Dikey Hareket Hızı

Bir liftin 17 feet/dakika (yaklaşık 5 metre/dakika) hızından daha yüksek hızlarda çalıştırılması, şu gibi temel lift bileşenlerinde hasara yol açabilir:

• Hidrolik silindir contaları

• Hortumlar ve bağlantı elemanları

• Makas kolları ve destek çerçeveleri gibi yapısal elemanlar

Çoğu endüstriyel vinç bu 17 fpm sınırına uygun şekilde tasarlanmış olsa da, vakum destekli kaldırıcılar, dikey konveyör sistemleri veya serbest düşüşle yükleme sistemleri bu sınırın üzerine çıkabilir ve zararlı darbe kuvvetleri oluşturabilir.

En iyi uygulama: Dikey iniş veya darbe ne kadar yavaş olursa, mekanik gerilim veya uzun vadeli hasar riski de o kadar azalır.

Yük Kapasitesini Anlamak: Merkez Yükü ve Kenar Yükü Arasındaki Fark

Toplam Yük Kapasitesi

Bu, liftin aşağıdaki koşullar altında kaldırabileceği maksimum ağırlığı ifade eder:

• Yükün eşit şekilde dağılmış olması

• Yükün platformun merkezine yerleştirilmiş olması

Bu, en ideal ve en sık önerilen çalışma yöntemidir. Yük platformları bu şekilde çalıştırıldığında yapısal ömrü korunur ve güvenli kullanım sağlanır.

---

Yan/Kenar Yük Kapasitesi

Bu farklı bir ölçümdür: özellikle lift tamamen yükseltilmiş durumdayken, platformun kenarına yerleştirilebilecek maksimum izin verilen ağırlığı tanımlar.

Bu kapasite, genellikle merkez yük kapasitesinden daha düşüktür. Bunun nedeni, kenara binen yüklerin yapı üzerinde ek gerilim ve burulma etkileri oluşturmasıdır.

Kenar Yüklemesi İçin Temel Hususlar

Kenar yüklemesi, lift en alt konumda değilken yükler platformun kenarından geçerken önemli bir faktör haline gelir. Dikkate alınması gerekenler şunlardır:

• Lift tamamen alçaltılmış durumdayken, taban, hidrolik silindirler ve makas kolları sağlam şekilde desteklenir. Bu durumda maksimum yük platform kenarından geçse bile yapısal risk oldukça düşüktür.

• Ancak, standart minimum platform boyutundan daha büyük platformlar, taban yapısının ötesine uzanır ve ek destek olmadan bükülme veya esneme riski taşıyabilir.

• Bunu önlemek için, büyük platformlar kullanıldığında, dışa taşan bölümlerin altına ek dış destekler yerleştirilmesi gereklidir.

Bu tür uygulamalar—yani yüklerin tam kapasiteyle platform kenarında hareket ettiği durumlar—nadirdir. Ancak projeniz bu koşulları içeriyorsa, güvenli ve uzun ömürlü bir çalışma sağlamak adına bir lift tasarımı uzmanına danışmanız şiddetle tavsiye edilir.

Dikey Hareket Gereksinimleri

Doğru lift modelini seçmek için öncelikle uygulamanızın gerektirdiği maksimum kaldırma yüksekliğini belirlemeniz gerekir. Bu değer, gerekli dikey hareket kapasitesini tanımlar. Çoğu standart lift modeli, farklı yükseklik aralıklarında sunulur ve çok çeşitli uygulamalara uyacak şekilde tasarlanmıştır.

---

Platform Boyutları

Yük platformları genellikle standart taban ölçülerine uygun olarak tasarlanır. Ancak operasyonel ihtiyaçlara göre genişliğinde veya uzunluğunda 24 inç’e kadar özelleştirme yapılabilir.

---

Büyük Platformlarda Yük Kapasitesine Dair Önemli Not:

Platform, taban ölçülerinin ötesine geçtiğinde:

• Yan/Kenar yük kapasitesi, platformun standart boyutların dışına her 1 inç taşması durumunda yaklaşık %2 oranında azalır.

• Bu azalma, dışa taşan bölümün bir kaldıraç kolu gibi davranarak, aynı ağırlıkta bile makaslı yapı üzerine binen stresi artırmasından kaynaklanır.

Uygulamada bu şu anlama gelir:

• Platforma eklenen her bir inç genişlik için,

• Platforma eklenen her bir inç uzunluk için,

• İzin verilen kenar yükü kapasitesini %2 oranında azaltmanız gerekir.

Bu, yapısal güvenliği sağlamak ve performansı korumak için izlenmesi gereken genel bir kuraldır.

Örnek Uygulama: Platform Büyütme ve Yük Kapasitesi Azalması

Bir Advance Lifts P-2536 modelini ele alalım:

• Bu liftin standart (minimum) platform boyutu: 24″ x 48″’dir.

• Eğer özel üretim bir 48″ x 54″ platform kullanılırsa, platformun dışa taşan kısımları nedeniyle kenar yük kapasitesinde azalma meydana gelir.

---

%2 Kuralı ile Azalma Hesaplaması

Yan Kenar Yük Kapasitesi Azalması:

Platform genişliği:
(48″ – 24″) = 24 inç fazlalık
Azalma oranı:
24 inç × %2 = %48 azalma

Yani platformun genişlemesi nedeniyle yan kenar yük kapasitesi %48 oranında azaltılmalıdır.

---

Uç (Ön-Arka) Kenar Yük Kapasitesi Azalması:

Platform uzunluğu:
(54″ – 48″) = 6 inç fazlalık
Azalma oranı:
6 inç × %2 = %12 azalma

Bu durumda, uzunluk artışı sebebiyle ön/arka kenar yük kapasitesi %12 oranında azaltılmalıdır.

---

Önemli Not:

Bu %2 kuralı, genel bir yol gösterici hesaplama yöntemidir. Ancak gerçek kenar yük kapasitesi, şu gibi birçok tasarım parametresine bağlı olarak değişebilir:

• Platformun üretildiği malzeme

• Destek yapısının tipi ve sağlamlığı

• Yükün platform üzerindeki dağılımı

Şüpheniz varsa, doğru değerlendirme için mutlaka üretici firmaya veya yetkin bir lift mühendisine danışmanız tavsiye edilir.

Yükleme Yönü İçin En İyi Uygulama: Yan Yükleme mi, Uçtan Yükleme mi?

Çoğu makaslı lift tasarımında, yapısal dayanım, makas kollarına paralel olan uç kısımlarda (uzun kenar boyunca) yan taraflara (makas kollarına dik olan kısa kenarlara) göre belirgin şekilde daha yüksektir.

Operasyonel Tavsiye:

• Yükleri hareket ettirirken veya yerleştirirken—özellikle lift yükseltilmiş durumdayken—yükün uçlardan (makas kolları yönünde) aktarılmasına özen gösterin.

• Bu yönlendirme, platformun yapısal destek yönüyle daha iyi hizalanır, mekanik stres azaltılır ve ekipmanın ömrü uzatılır.

• Lift tam olarak alçalmamışsa, ağır yüklerin yanlardan yuvarlanması veya kaydırılmasından kaçınılmalıdır, çünkü bu durum yapıya ekstra yük bindirir.

---

Güç Besleme Konuları

Bir lift sisteminin çalışma ihtiyaçlarını değerlendirirken, kaldırma mekanizması ile güç ünitesi ayrı ayrı incelenmelidir. Aşağıdaki sorular bu değerlendirmede yol gösterici olabilir:

• Lift, tam strok hareketler mi yapacak (tam yukarı veya aşağı döngü), yoksa tek yönlü kısa ve tekrarlı hareketler mi (jog hareketleri) çalışacak?

• İşlemler arasındaki zaman aralıkları nedir?

• Her bir hareketin boyutu ve yönü nedir?

• Saatlik, günlük ve yıllık olarak toplam döngü sayısı ne kadar olacak?

Bu sorulara verilecek net cevaplar, uygun güç ünitesinin seçilmesi ve sistemin uzun ömürlü, verimli çalışması için kritik öneme sahiptir.

Sık ve Kademeli Hareketler

Hızlı ve sık tekrarlanan hareketler (özellikle yukarı yönlü “jog” hareketleri) gerektiren uygulamalarda, özel güç ünitesi yapılandırmaları gerekebilir:

Eğer hareketler aşağı yönlü ise:

• Sistem, bu tür işlemler için tasarlanmış sürekli çalışabilen solenoid valfler kullanır.

• Bu durumda genellikle ek bir değişiklik gerekmez.

Eğer hareketler yukarı yönlü ise:

• Standart elektrik motoru, sık ve kısa süreli başlatma/durdurma döngüleri nedeniyle aşırı ısınabilir.

• Bu gibi durumlarda, aşağıdaki alternatif güç çözümleri değerlendirilmelidir:

  • Hava ile çalışan (pnömatik) üniteler

  • Su destekli hava sistemleri (air-over-water)

  • Sürekli çalışan elektrik motorları

 

Motor Seçenekleri

Birçok yük platformu manuel olarak çalıştırılır—yani platformun kaldırılması için el veya ayak pompaları kullanılır. Motorlu (güç destekli) liftlerde ise en yaygın yapılandırmalar şunlardır:

• Tek fazlı 1 HP motorlar

• Üç fazlı 1.5 HP motorlar

Motorlar, kullanıcı ihtiyaçlarına göre genellikle özelleştirilebilir veya farklı modellerle değiştirilebilir.

Bazı lift modellerinde, harici veya uzaktan monte edilen güç üniteleri de mevcuttur. Bu tür çözümler, kurulum ve sistem düzeni açısından daha fazla esneklik sağlar.

Uygun motor seçimi, her zaman liftin yük kapasitesi ve gereken kaldırma kuvveti dikkate alınarak yapılır.

---

Kontrol Seçenekleri

Çoğu makaslı yük platformu, yukarı-aşağı hareketi sağlayan elle tutulabilir buton kontrollü bir uzaktan kumanda ile çalıştırılır.

Ancak, kullanıcı tercihine veya operasyonel koşullara bağlı olarak şu alternatif kontrol stilleri de tercih edilebilir:

• Ayak pedalı kontrolleri

• Duvara monte kontrol panelleri

• Limit switch’ler (otomatik duruş pozisyonları için)

Bu alternatifler, kullanım kolaylığı (ergonomi) veya otomasyon avantajları sunar ve uygulamaya göre ideal bir çözüm olabilir.

Kullanım Sıklığı ve Hızı

Standart lift motorları, aralıklı kullanım için tasarlanmıştır. Eğer sistem:

• Her dört dakikada birden daha sık tam kaldırma döngüsü gerçekleştiriyorsa, veya

• Her 10 saniyede bir yukarı yönlü kısa (jog) hareket yapıyorsa,

motorun aşırı ısınma riski ortaya çıkar.

Bu tür yoğun kullanımlara veya daha hızlı kaldırma gereksinimlerine uyum sağlamak için, opsiyonel harici güç üniteleri tercih edilebilir. Bu çözümler, motor performansını artırır ve sistemin güvenli şekilde çalışmasını sağlar.

---

Alçaltılmış Yükseklik ve Çukur Montaj Seçenekleri

Uygulamanız standart kapalı (alçaltılmış) yüksekliğin altında bir pozisyon gerektiriyorsa, çukura monte edilen liftler (pit-mounted) ideal bir çözüm sunar.

• Standart sistemlerde kapalı yükseklik 2.9 inç’e kadar indirilebilir.

• Özel konfigürasyonlarla bu yükseklik daha da azaltılabilir.

Bu tür çözümler, zemin seviyesine sıfıra yakın yükleme/boşaltma uygulamaları için uygundur ve ergonomik avantaj sağlar.

Önemli Güvenlik Hususları

Çukura monte edilen liftler, OSHA iş güvenliği standartlarına uyum sağlamak amacıyla aşağıdaki güvenlik önlemlerinden en az birini içermelidir:

• Eğimli (pahlanmış) platform kenarları veya

• Elektromekanik ayak koruyucular (toe guard)

⚠️ Ayak koruyucular, güvenli ayak boşluğu sağlamak için platformun hem uzunluk hem genişliğine 8 inç ekler.

---

Mekanik ve Yapısal Seçenekler

Platform Modifikasyonları:

• Genişletilmiş platformlar, genişlik veya uzunluk olarak 24 inç’e kadar artırılabilir.

• Eğimli kenarlar, her bir tarafta platformun kapladığı alanı 4 inç artırır.

---

Kurulum ve Taşınabilirlik:

Çukura monte edilmiş liftlerde şu özellikler zorunludur:

• Elektromekanik ayak koruyucu veya eğimli kenarlar

• Kurulum sırasında güvenli kaldırma için kaldırma halkaları

Taşınabilir (portatif) liftlerde şu seçenekler uygulanabilir:

• Her iki yanda iki çelik tekerlek, veya

• Uçtan monte edilmiş taşıma tekerlekleri (boş halde iken konumlandırma için)

📌 Not: Genişletilmiş platform konfigürasyonları için bizimle iletişime geçmeniz önerilir.

---

Gelişmiş Fonksiyon Seçenekleri

• Döner tabla (turntable): Yükleme/boşaltma sırasında platformun dönmesini sağlar (özel ölçülerde üretilebilir).

• Konveyör üst yüzeyler ve bilyalı transfer yüzeyleri, malzeme akışını hızlandırır.

• Özel aparat ve bağlama sistemleri, benzersiz uygulamalar için adapte edilebilir.

---

Üst Yüzey Malzeme Seçenekleri

• Paslanmaz çelik kaplama: Korozyona karşı dayanıklılık sağlar.

• Tırtıklı sac (diamond plate): Dayanıklılığı ve kayma direncini artırır.

---

Taşıma Paketleri

• İki sabit ve iki döner tekerlek ile donatılarak, yük altında bile güvenli ve kolay taşınma imkânı sunar.

---

Liftin Çok Yönlülüğünü Artıran Ek Özellikler

• Akordeon (körüklü) etekler: Makas mekanizmasını kapatarak güvenliği artırır ve sıkışma riskini azaltır.

• Alev geciktirici ve düşük sıcaklıkta çalışan hidrolik yağlar: Tehlikeli veya soğuk ortamlar için uygundur.

• Yıkanabilir (wash-down) uyumlu modeller: Gıda işleme veya temiz oda ortamları için idealdir.

• Ayarlanabilir akış kontrol valfleri: Kaldırma ve indirme hızının hassas şekilde ayarlanmasına olanak tanır.

• Forklift cepleri: Liftin forklift yardımıyla kolayca taşınmasını sağlar.